Ruines d'Ypres
The ruins at Ypres
Halles, Beffroi et portail Sud de la Cathédrale
Cloth Halls, Belfry and South portal of the Cathedral.
Uig. Sansen Vanneste, Poperinge
Ieper (
Frans:
Ypres) is een
stad in de
Westhoek, in het
zuidwesten van de
Belgische provincie
West-Vlaanderen. De stad telt bijna 35.000
inwoners en is daarmee de op vijf na grootste stad van
West-Vlaanderen. Ieper is tevens het centrum van het gelijknamige
arrondissement en de grootste stad in de
Westhoek. De bijnaam van Ieper luidt 'de Kattenstad' of sinds het
bezoek van
paus Johannes Paulus II,
'Vredesstad'. Vroeger werd de stad soms ook
Ieperen
genoemd, zoals ook het Franse
Ypres als een meervoud
klinkt. Ieper ligt in de streek
West-Vlaams Heuvelland.
Tijdens de volledige duur van de Eerste Wereldoorlog was de stad aan drie
zijden omringd door Duitse troepen, door de Britse verdedigers werd deze boog in het
front de Ypres Salient genoemd. Eenzelfde situatie
deed zich eveneens voor, verder naar het zuidoosten, bij de
Franse stad Verdun.
De Duitsers slaagden er niet in de stad te veroveren. De Duitse
cavalerie had - nog voor de gevechten begonnen rond Ieper - de stad
kunnen binnendringen en doortrekken; deze veldtocht duurde maar
enkele dagen. Ondanks een aantal groots opgezette veldslagen die
aan 500.000 soldaten het leven kostten bleef Ieper uit handen van
de Duitsers.
Op 21 oktober 1914 begon de
Eerste Slag om Ieper. Het 26e Duitse
reservekorps stond tegenover Franse en Britse troepen. Om zes uur
vielen de Duitsers aan, maar ze verloren al gauw de strijd. De
Duitse soldaten probeerden het later nog twee maal, maar zonder
succes. Op 22 november 1914 besloot het Duitse
Oppercommando het offensief te staken.
De Tweede Slag om Ieper begon op 14 april 1915 rond Hill
60. Het waren opnieuw de Duitsers die het opnamen tegen de
Fransen en Britten. Deze slag staat vooral bekend omdat er voor het
eerst chloorgas werd gebruikt nabij Ieper. De Duitsers maakten
gebruik van gifgas op
22 april 1915. Later
is door de Duitsers ook mosterdgas gebruikt. Het kreeg zo de benaming
yperiet omdat het hier voor het eerst op grote schaal werd
ingezet.
Op 31 juli 1917 begon de Derde Slag om Ieper. De Britse
veldmaarschalk Douglas Haig wilde de Duitsers de genadestoot
toebrengen. De slag zelf werd gestreden op 10
november 1917. Men noemt de slag ook wel de Slag om Passendale, naar het dorpje nabij
Zonnebeke. Dit dorp werd geheel verwoest.
Op 18 maart 1918 werd de
Vierde en laatste Slag om Ieper gestreden. Na deze laatste slag was
de stad Ieper geheel verwoest. Op 28 september 1918 verlieten de Duitsers Langemark. Ruim zes weken later, op 11
november 1918 om elf uur in de ochtend was de oorlog officieel
afgelopen.
Ypres (en néerlandais Ieper) est une ville de
Belgique située en Région flamande, chef-lieu d'arrondissement
en province de
Flandre-Occidentale.
Elle est située dans le Nord-ouest de la Belgique dans la région du Westhoek. La ville compte habitants, ce qui en fait
la sixième ville de Flandre-Occidentale. Avec Lille et
les villes de l'ancien bassin minier du
Nord-Pas-de-Calais, elle participe aussi à un ensemble
métropolitain de près de 3,8 millions d'habitants, appelé
« aire métropolitaine de
Lille ».
Ypres (/ˈiːprə/;
French pronunciation: [ipʁ]; Dutch: Ieper,
pronounced [ˈipər]) is a Belgian
municipality located in the
Flemish province of West Flanders. Though Ieper is the
local name, the city's French name, Ypres, is most
commonly used in English. The municipality comprises the city of
Ypres and the villages of Boezinge, Brielen, Dikkebus, Elverdinge, Hollebeke, Sint-Jan, Vlamertinge, Voormezele,
Zillebeke, and Zuidschote. Together, they are home
to some 34,900 inhabitants.
During World War I, Ypres was the centre of intense and sustained
battles between German and Allied forces. During the war, because
the British troops had trouble pronouncing its name, they nicknamed
the city "Wipers".
World War I (WWI or
WW1), also known as the First World
War, or the Great War, was a global
war originating in Europe that from 28 July 1914 to 11 November
1918. More than 70 million military personnel, including 60 million
Europeans, were mobilised in one of the largest wars in
history.[5][6]
Over 9 million combatants and 7 million civilians died as a result of the war (including
the victims of a number of genocides), a casualty rate
exacerbated by the belligerents´ technological and industrial
sophistication, and the tactical stalemate caused by gruelling
trench warfare. It was one
of the deadliest conflicts in history, and paved the way for
major political changes, including revolutions in many of the
nations involved.[7]
The war drew in all the world´s economic great powers,[8]
assembled in two opposing alliances: the Allies (based on the Triple Entente of the British Empire, France and the Russian Empire) versus the Central Powers of Germany and Austria-Hungary. Although Italy was a member of the Triple Alliance alongside Germany and
Austria-Hungary, it did not join the Central Powers, as
Austria-Hungary had taken the offensive, against the terms of the
alliance.[9]
These alliances were reorganised and expanded as more nations
entered the war: Italy, Japan and the United States joined the Allies, while the
Ottoman Empire and Bulgaria joined the Central Powers.
The trigger for the war was the assassination
of Archduke Franz Ferdinand of Austria, heir to the throne of
Austria-Hungary, by Yugoslav nationalist Gavrilo Princip in Sarajevo on 28 June 1914. This set off a diplomatic crisis when Austria-Hungary delivered
an ultimatum to the Kingdom of Serbia,[10][11]
and entangled international alliances formed over the previous
decades were invoked. Within weeks, the major powers were at war
and the conflict soon spread around the world.
On 28 July, the Austro-Hungarians declared war on
Serbia.[12][13]
As Russia mobilised in support of Serbia, Germany invaded neutral
Belgium and Luxembourg before moving towards France, leading
the United Kingdom to declare war on Germany. After the German
march on Paris was halted, what became known as the Western Front settled into
a battle of attrition, with a trench line that changed little until 1917. On
the Eastern Front, the Russian
army was successful against the Austro-Hungarians, but the Germans
stopped its invasion of East Prussia. In
November 1914, the Ottoman Empire joined the Central Powers,
opening fronts in the Caucasus, Mesopotamia and the Sinai. In
1915, Italy joined the Allies and Bulgaria joined the Central
Power; Romania joined the Allies in 1916,
as did the United States in 1917.
The Russian government collapsed in March 1917, and a revolution in November brought the
Russians to terms with the Central Powers via the Treaty of Brest Litovsk, which was a
massive German victory. After a stunning German offensive along the
Western Front in the spring of 1918, the Allies rallied and drove
back the Germans in a series of successful offensives. On 4 November 1918, the
Austro-Hungarian empire agreed to an armistice, and Germany, which
had its own trouble with
revolutionaries, agreed to an armistice on 11 November 1918,
ending the war in victory for the Allies.
By the end of the war, the German Empire, Russian Empire,
Austro-Hungarian Empire and the
Ottoman Empire ceased to exist. National borders were redrawn, with
several independent nations restored or created, and Germany´s colonies were parceled out
among the winners. During the Paris Peace Conference of 1919,
the Big Four (Britain, France,
the United States and Italy) imposed their terms in a series of
treaties. The League of Nations was formed with the aim
of preventing any repetition of such a conflict. This effort
failed, and economic depression, renewed European nationalism,
weakened member states, and the German feeling of humiliation
contributed to the rise of Nazism.
These conditions eventually contributed to World War II.
La Première Guerre mondialen
1 est un conflit militaire impliquant dans un premier
temps les puissances européennes et s´étendant ensuite à plusieurs
continents de 1914 à 19181
(bien qu´ayant diplomatiquement perduré jusqu´en 1923 pour les
pays concernés par le traité de Lausanne, le
dernier à avoir été signé, le 24 juillet 1923).
Considérée comme un des événements marquants du XXe siècle, cette guerre
parfois qualifiée de totale a atteint une échelle et une intensité
inconnues jusqu´alors. Elle a impliqué plus de soldats, provoqué plus de morts et causé plus de
destructions matérielles que toute autre guerre antérieure. Plus de
soixante millions de soldats y ont pris part2,3.
Pendant cette guerre, environ neuf millions de personnes sont
mortes, et environ vingt millions ont été blessées4.
D´autres événements survenus pendant cette période : le
génocide arménien (1915-1916), la
Révolution russe (1917) et la
grippe de 1918 ont augmenté la détresse des
populations. Pour toutes ces raisons, cette époque a marqué
profondément ceux qui l´ont vécue. Cette guerre entraîna de
nombreux changements géopolitiques qui ont profondément modifié le
cours du XXe siècle.
Elle a causé l´effondrement ou la fragmentation des empires
austro-hongrois, russe et ottoman. L´Empire allemand a disparu, et l´Allemagne a
vu son territoire réduit. En conséquence, les frontières
européennes et du Proche-Orient ont été redessinées. Des monarchies ont été remplacées par des États
communistes ou par des républiques démocratiques. Pour la première fois, une
institution internationale a été créée dans le but de prévenir les
guerres : la Société des Nations.
L´étincelle qui provoqua la guerre survint le 28
juin 1914, lorsqu´un jeune nationaliste serbe de Bosnie, Gavrilo Princip, parvint à assassiner l´archiduc
François-Ferdinand, héritier du trône austro-hongrois, et son
épouse. Les exigences de vengeance de l´Autriche-Hongrie (fortement
encouragée par l´Allemagne) à l´encontre du Royaume de Serbie menèrent à l´activation
d´une série d´alliances qui obligèrent plusieurs puissances
européennes à s´engager sur la voie de la guerre. Plusieurs de ces
nations étaient à la tête d´empires s´étendant sur plusieurs
continents, ce qui explique la portée mondiale du conflit.
Cette guerre fut surtout le fait de deux grandes
alliances : la Triple-Entente et la Triple
Alliance ou la Triplice. La Triple-Entente était composée de la
France, du Royaume-Uni, de
la Russie, et des empires qu´elles contrôlaient en
tant que grandes puissances coloniales. Plusieurs États se
joignirent à cette coalition, dont la Belgique, envahie par l´Allemagne, qui fit appel à la France et au
Royaume-Uni garantes de son indépendance. Le Japon
rejoignit la coalition en août 1914, l´Italie en avril
1915, la Roumanie en août 1916 et les États-Unis en avril 1917, ainsi que de nombreux
autres pays moins puissants. La coalition de la Triple Alliance
était initialement constituée de l´Allemagne, de l´Autriche-Hongrie, et des empires qu´elles
contrôlaient. L´Empire ottoman les rejoignit en octobre 1914,
suivi un an plus tard du Royaume de Bulgarie. À la fin des
hostilités, seuls les Pays-Bas, la Suisse,
l´Espagne, le Danemark, la Norvège, la Suède,
le Liechtenstein et Monaco
étaient demeurés officiellement neutres parmi les nations
européennes, mais certains États neutres avaient participé
financièrement ou matériellement aux efforts de guerre des
protagonistes.
Les combats se déroulèrent sur différents fronts situés surtout
en Europe, mais une petite partie de l’Asie, de
l´Océanie
et de l’Afrique, ainsi que l’Atlantique Nord subirent des actions
militaires. Le front de
l´Ouest était caractérisé par un ensemble de tranchées et de fortifications séparées par une aire
surnommée le no man´s land5.
Ces fortifications s´étendaient sur plus de 600 kilomètres5,
incitant à une forme de combats dénommée « guerre des tranchées ». Sur le
front de
l´Est, l´étendue des plaines et la faible densité ferroviaire
ont empêché une stabilisation des champs de bataille, mais le
conflit était tout aussi étendu. Il y eut d´importants combats dans
les Balkans, au Moyen-Orient et en Italie.
Cette guerre a été la première où les aéronefs (ballons fixes ou
dirigeables et, de plus en plus, avions) ont joué un rôle tactique
important, d´abord pour l´observation et la reconnaissance, puis
pour la chasse et le bombardement. Elle donna également lieu au
premier engagement massif de sous-marins de combat, et à une véritable guerre de course menée contre des flottes
commerciales, qui atteignit un paroxysme lors de la première bataille de
l´Atlantique.
De Eerste Wereldoorlog, die ook de
Wereldoorlog of de Grote Oorlog
werd genoemd, was een wereldoorlog gecentreerd in Europa die begon op
28
juli 1914 en duurde tot 11
november 1918. Nog altijd is 11 november bekend als wapenstilstandsdag. Voor een deel werd de
wapenwedloop in 1912 en 1913 aangespoord door nationalistische en
militaristische groepen, die hun regeringen passiviteit in het
gezicht van externe bedreigingen verweten. Sommige historici hebben
gewezen op de toenemende populariteit van het militarisme en het
radicaal-nationalisme in Europa als oorzaken voor de oorlog.
De Slag om de IJzer was een veldslag in de Eerste Wereldoorlog die begon op 18
oktober en eindigde op 31
oktober 1914.
Op 18 oktober 1914 gaat de
Slag om de IJzer van start. Veldmaarschalk John French geeft de British Expeditionary Force
opdracht naar Menen en Rijsel te vertrekken, maar wordt door de
Duitsers in zijn opzet gehinderd. Oostelijk van Nieuwpoort, bij Mannekensvere dringen de Duitsers door en
verjagen de Belgen uit hun verdedigingslinie. ´s Nachts nemen de
Belgische troepen wraak en kunnen enkele posities opnieuw innemen.
Hun succes is maar van korte duur, want enkele uren later worden ze
weer verdreven.
Diksmuide komt onder vuur op 18
oktober 1914 maar de Belgische troepen wijken niet. Lombardsijde wordt enkele uren later ingenomen
nadat de Duitsers het kanaal
Plassendale-Nieuwpoort zijn overgestoken. Diezelfde dag moeten
de Belgen bijna al hun voorposten opgeven. En op 20
oktober 1914 staan de Duitsers aan de IJzer.
De volgende dag vallen de Duitsers Tervate
aan en slagen erin een loopbrug over de IJzer te slaan en een
bruggenhoofd te vormen op de linkeroever. Ze dreigen door te stoten
naar Duinkerke en de situatie wordt kritiek voor de
Belgische verdediging. Zeker voor de volgende dagen want ook de 2e
verdedigingslinie wordt bedreigd als de Duitsers hun posities op de
linkeroever weten te verstevigen.
Op 21 oktober was reeds een deel van de polder Noord van de
IJzer onder water gezet door met de hulp van Hendrik Geeraert aan het sluizencomplex van
Nieuwpoort de verlaten van de Kreek van
Nieuwendamme te openen.
Op 25 oktober 1914 wordt de
situatie zo kritiek dat koning Albert I van België, de opperbevelhebber
van het Belgische leger, besluit om de polder tussen de IJzer en de
spoorweg Nieuwpoort-Diksmuide te inunderen. Toenmalig
vrederechter Feys (later werd deze tot onderzoeksrechter benoemd)
had kolonel Wielemans van het Belgisch hoofdkwartier gewezen op een
vroegere inundatie die aanleiding had gegeven tot het
betalen van vergoedingen aan boeren. Overigens waren de inwoners
van het poldergebied van de IJzervlakte zich bewust van de
mogelijkheid van inundaties als onderdeel van militaire defensieve
operaties. Ook het Belgische Leger zelf was vertrouwd met de
militaire waarde van onderwaterzettingen. Inundaties waren een
onderdeel van de Vesting Antwerpen. Het plan zelf wordt
opgesteld door de staf van het Belgische leger. Het leger was
echter niet vertrouwd met de plaatselijke situatie en de bouw van
het sluizencomplex in Nieuwpoort vanaf 1870 was dusdanig dat de
onderwaterzettingstechniek normaal niet meer mogelijk was. Daarom
wordt beroep gedaan op Karel Cogge, als raadgever. Hij was toezichter
bij de Noord Watering Veurne,
het geheel van grachten, sloten en vaarten dat de IJzervlakte Zuid
en West van de IJzer ontwatert, en vertrouwd met elk detail van de
watering. Aanvankelijk aarzelde het Belgisch opperbevel om in te
grijpen aan de Veurne Ambacht verlaten zoals Cogge had voorgesteld. Men had geen
idee hoe dicht de vijand was genaderd. De militairen informeerden
naar een alternatief, wat Cogge kon leveren. Hij stelde een ingreep
voor via het Spaanse sas, ook Spaanse sluis, Kattesas of Oude
Veurnevaart sas genoemd. Er moesten enkele voorzorgen worden
genomen en het resultaat was aanvankelijk niet bevredigend, al
werkte het vanaf 28 oktober 1914 automatisch. Omwille van de
hoogdringendheid en het advies van een teruggeroepen bevoegd
ambtenaar, ingenieur Bourgoignie, uit Le Havre, werd dan toch een
onderneming gestart aan de Veurne Ambacht verlaten aan de Ganzepoot
te Nieuwpoort. In de nacht van 29 op 30 oktober 1914 worden bij
vloed de verlaten van Veurne Ambacht aan de Ganzepoot in Nieuwpoort voor het eerst geopend door
Belgische militairen. Hendrik Geeraert, een burger die al hielp
bij de allereerste inundatie op 21 oktober, is er hier ook bij. Het
zeewater stroomt door de Veurne Ambacht verlaten in de Noordvaart
en verspreidt zich verder door de sloten en grachten over de
polder. De sluizen worden weer gesloten wanneer het water in de
Noordvaart even hoog staat als het niveau van de zee. Dit maneuver
wordt bij de volgende nachtelijke hoge getijden, nog enkele keren
herhaald. Ondertussen worden Pervijze, Ramskapelle, Nieuwpoort en Diksmuide onophoudelijk onder artillerievuur
genomen. Om redenen waarover men enkel kan speculeren hebben de
Duitsers het belang van het sluizencomplex en de mogelijkheden tot
inundatie niet erkend. Pas wanneer de polder in een ontoegankelijke
watervlakte is veranderd en hun troepen Zuid en West van de IJzer
hopeloos vast zitten, zullen ze zich rekenschap geven van het
gebeurde.
Op 29 oktober 1914 zijn er hevige gevechten op de
spoorweg Nieuwpoort-Diksmuide. De Duitse generaal Erich von Falkenhayn, chef van de Duitse
generale staf, heeft ondertussen de sterkte van zijn 4e en 6e leger
opgebouwd om na de IJzer de havens van Calais en
Boulogne in te kunnen nemen. Op deze manier
hebben de Duitsers een voordeel van zes tegen één.
Op 30 oktober 1914 wordt de
tweede Belgische verdedigingslinie toch gebroken door een aanval
tussen Nieuwpoort en Rijsel door de Duitse 5e reservedivisie. Als
ze Pervijze en Ramskapelle proberen in te nemen stuiten ze op
hevige tegenaanvallen van de Belgen en Fransen. Ze proberen zich
terug te trekken achter de IJzer maar ondertussen is het water zo
gestegen dat het hele gebied ten Westen van de IJzer blank
staat.
Het front aan de IJzer zit muurvast. De Duitse keizer verlaat
ontmoedigd het front. Alleen rond Ieper wordt
volop gestreden over de paar meters grond tussen de Duitse en
Britse linies (zie Eerste Slag om Ieper).
Op 10 november 1914 bezetten
de Duitsers Diksmuide. Maar als het twee dagen later
begint te sneeuwen, graven alle partijen zich in. Dit luidt het
voorlopige einde van de strijd in.
Lange tijd bleef het stil aan het westfront, soldaten kropen zo
diep mogelijk weg in de loopgraven. De onderwaterzetting gaf een
gevoel van veiligheid, al bleek dit gevoel van veiligheid vals toen
tijdens de nacht van 15
januari - 16 januari 1916 de
soldaten plots oog in oog kwamen te staan met drie Duitsers. Men
dacht dat het onmogelijk was zo´n grote afstand af te leggen door
het ijskoude water. Met grote ontzetting ondervond men dat de
soldaten uitgerust waren met speciaal ontworpen zwempakken,
bestaande uit zeildoek, teer en
rubber zodat ze zich gedurende lange tijd in uiterst
koud water konden voortbewegen. Bovendien kwam men te weten na
ondervraging dat er soldaten getraind werden om op deze manier de
vijand te besluipen. Meteen werd de beveiliging van de wachtposten
strenger gecontroleerd. Het bleef echter bij deze drie
"zwemmers".
